Jesienne porządki w ogrodzie

Ścięte rośliny, oczyszczone z martwych liści gałęzie, wygrabione liście, ogniska z suchych gałązek i liści… Porządne czyszczenie ogrodu pod koniec jesieni jest nadal bardzo powszechne. Ale czy pożądane?

Należy pamiętać, że takie porządkowanie przestrzeni, by była gotowa na zimę ma również wpływ na licznych mieszkańców naszych ogrodów. Mowa tu np. o ćmach, motylach, pszczołach, żabach, jaszczurkach, ptakach, których domem są nasze rośliny, krzaki, drzewa i zdani są na łaskę naszej pracowitości.
W większości już to zrobiliśmy lub jesteśmy w trakcie – przygotowaliśmy nasz ogród na zimę. Ścięte rośliny, oczyszczone z martwych liści gałęzie, wygrabione liście, ogniska z suchych gałązek i liści… Porządne czyszczenie ogrodu pod koniec jesieni jest nadal bardzo powszechne, pamiętać jednak należy, że takie porządkowanie przestrzeni, by była gotowa na zimę ma również wpływ na licznych mieszkańców naszych ogrodów. Mowa tu np. o ćmach, motylach, pszczołach, żbach, jaszczurkach, ptakach, których domem są nasze rośliny, krzaki, drzewa i zdani są na łaskę naszej pracowitości.
Wywieranie pozytywnego wpływu na środowisko można zacząć od własnego ogrodu, gdzie wystarczy, że jesienią porzucimy nadmierne porządkowanie i czyszczenie. Nasze podwórka i ogrody zasługują na dobre zarządzanie, bo to miejsca, w których żyje mnóstwo nie tylko roślin, ale drobnych stworzeń, zapylaczy itp. Nasze działania mogą przynieść nie tylko wiele pożytku, ale czasami też szkody, kiedy nadmiernie oczyścimy otoczenie. Oto kilka pomysłów, które pomogą zaplanować działania tak, by ogrodowi przede wszystkim pomóc już tej jesieni.  

Pszczeoły gniazdujące i zimujące – hibernują w ogrodzie na różne sposoby. Mogą zimować pod stosem drewna na opał lub w szczelinie skalnej. Królowe trzmieli hibernują zaś w podziemnych norach, by wiosną budzić się i rozpoczynać budowę nowych gniazd. Gruba warstwa ściółki uniemożliwia królowej budowanie gniazda. Aby zachęcić te owady do gniazdowania, pozostaw w ogrodzie pewne obszary, gdzie ziemia będzie goła. Nie ściółkuj tam, gdzie jest to niepotrzebne.
Istnieje wiele rodzajów pszczół, które gnieżdżą się w wydrążonych łodygach roślin. Pozostaw więc niektóre rośliny w pozycji pionowej na okres zimy, a wiosną, zamiast ścinać je do samego końca pozostaw kilkanaście cm na poczet przyszłych gniazd pszczelich.

Motyle również hibernują. Zmniejszająca się populacja tych owadów jest wystarczającym powodem, by im również stworzyć sprzyjające warunki w swoim ogrodzie i nie sprzątać wszystkiego do końca na zimę. Motyle również hibernują, późnym latem wytwarzają poczwarkę, wykorzystując do hibernacji zużyte liście i łodygi różnych roślin. Niektóre hibernują w ściółce jako dorosłe osobniki, jeszcze inne jako gąsienice. Jesienią, chociaż tego nie widać, populacja przyszłorocznych motyli i ciem zwija się w opadłych liściach by hibernować. Kiedy więc wycinamy obumarłe części roślin i sprzątamy liście, nieświadomie pozbywamy się sporej ilości hibernujących owadów.

Ptaki także potrzebują naszej pomocy. Wydawałoby się, że te stworzenia radzą sobie bez problemu, jednak możemy im nieco ułatwić żywot w porze zimowej. Puste uporządkowane podwórko to przestrzeń jedynie do przelotu; zróżnicowany krajobraz daje im natomiast silny sygnał, że tam na dole czekają na niego potencjalne źródła pożywienia. Możliwości jest wiele: suche główki kwiatów dostarczają pożywienia w postaci nasion ptakom zimującym jak i wędrownym. Stojące obumarłe rośliny stanowią osłonę i bezpieczne schronienie oraz miejsce do  żerowania. Wiosną dodatkowy materiał roślinny oznacza, że jest więcej owadów, które są kluczowym źródłem pożywienia dla gniazdujących ptaków, gdy te karmią młode. Wszystkie ptaki śpiewające wychowują swoje potomstwo na owadach i robakach. Nasze rodzime rośliny zapewniają odpowiedni materiał, środowisko i pożywienie, dokładnie wtedy, kiedy ptaki ich potrzebują.

W zakamarkach podwórek i ogrodów żyją również ropuchy, jaszczurki i żaby. I teraz wszystko nabiera sensu. Gdzie zimują te małe stworzenia? W wyschniętym materiale roślinnym lub w ziemi, chronione przez rośliny. Co jedzą, gdy się budzą? Owady. Ropuchy są pożyteczne w ogrodzie, ponieważ nieustannie zjadają owady, ślimaki i inne robaki. Kopią głęboko w luźnej glebie, aby hibernować przez zimę. By zachęcić je do przezimowania, poukładajmy duże kamienie i kawałki skał tak, by pod nimi mogła schować się ropucha. Najlepiej umieścić je pod krzakami lub w jakimkolwiek izolowanym i osłoniętym miejscu ogrodu.

Izolacja, ochrona i sciółka.
Uśpione rośliny i pokrywająca je warstwa śniegu stanowią izolację, która chroni korzeń rośliny przed ostrymi zimowymi wiatrami i przymrozkami. Warstwa roślinna to osłona również dla wielu hibernujących wewnątrz stworzeń. Warto ze ścinaniem roślin poczekać więc do wiosny i dać im szansę na spokojne przezimowanie. Można je od razu położyć na ziemi jako warstwę ściółki lub przenieść w wyznaczone miejsce, z dala od ogrodu, gdzie nadal będą mogły zapewnić miejsca gniazdowania i zimowania.

Bezpłatne sadzonki roślin.
w przypadku samosiewu roślin istnieje kilka sposobów radzenia sobie z rozmnażaniem roślin:

1. Możesz pozwolić im rosnąć – niektóre rośliny mają krótki okres wegetacji, a rośliny samosiewne zastąpić mogą stare. Usuń więc część sadzonek i pozostaw inne do wzrostu i wypełnienia przestrzeni wedle potrzeb.
   2. Przenieś nowe sadzonki w całkowicie inne miejsce lub umieść je w doniczkach i podziel się ze znajomymi J
   3. Niektóre gatunki roślin są licznymi samosiewami, za którymi może być trudno nadążyć, jeśli nie ulubią ich sobie ptaki. W takim wypadku usuń większość całej główki nasion z gatunku, który ptaki wydają się ignorować tuż przed samoistnym rozsiewem.

Niezmierzone piękno.
Ogród zimowy to ciche i kojące piękno. Czerwono-brązowe, czarno-żółte główki, liście i łodygi nasion. Szeleszczące stosy pokrytych śniegiem łodyg… matowe liście i błyszczące trawy… Rodzime rośliny są piękne o każdej porze roku – pozwól im więc odegrać swoją rolę w odżywianiu Twojego krajobrazu i przydomowego ekosystemu.

Jeśli chcesz więc zobaczyć więcej życia w swoim ogrodzie, po prostu ”zostaw liście” i pozwól zarówno roślinom jak i innym stworzeniom przetrwać zimę po swojemu. Ten prosty brak działania jest trudniejszy, niż mogłoby się wydawać, ponieważ chęć uporządkowania ogrodu jest bardzo silna. Jednak pozostawienie roślin i podłoża takimi, jakie są, jest jedną z najprostszych i najłatwiejszych rzeczy, jakie wszyscy możemy zrobić, by promować różnorodność biologiczną w najbliższym otoczeniu. Zrozumienie, jak ważną rolę odgrywa to, co zazwyczaj usuwamy i porządkujemy jest pierwszym krokiem. Następnym razem, gdy wyruszysz z sekatorem, grabiami i nożycami do ogrodu, pomyśl o życiu, które drzemie w tych roślinach i zależy od nich. A wiosną powitaj swój ogród z jeszcze większym wyczekiwaniem by ujrzeć nowe życie, które właśnie się w nim obudziło.